Werken zonder vensters: AHMM maakt gebruik van verlichtingstechnologie van ERCO om een souterrain om te vormen tot een levendige en dynamische werkruimte

White Collar Factory is wellicht één van de meest vernieuwende kantoorontwikkelingen van Londen. Het souterrain was echter nooit voorzien als werkruimte. Toen de plannen om deze ruimte om te vormen tot een restaurant mislukten, zagen de architecten van het gebouw, Allford Hall Monaghan Morris (AHMM), de mogelijkheid om eerdere veronderstellingen op de proef te stellen. Deze ruimte van 983 vierkante meter, waar de enige daglichtbron bestaat uit van vier dakvenstertjes, is slim getransformeerd in een flexibel, creatief knooppunt voor 110 eigen medewerkers van AHMM, allemaal dankzij een Human Centric Lighting-programma dat mogelijk werd gemaakt met een innovatief verlichtingssysteem van ERCO.

Leren van Johnson Wax

De uitrusting heeft veel te maken met het behoud van de experimentele geest waarin het gebouw was ontworpen. Geïnspireerd door de werkruimten die beschikken over uitbreidings- en aanpassingsmogelijkheden, van het iconische hoofdkantoor van Johnson Wax van de hand van Frank Lloyd Wright, begonnen AHMM en ontwikkelaar Derwent London met een vijf jaar durend onderzoeksproject om te bewijzen dat nieuwbouwkantoren net zo inspirerend kunnen zijn als omgevormde industriële gebouwen. White Collar Factory is het resultaat van dat onderzoek. Met zijn grote, flexibele vloerplaten en hoge plafonds – om nog maar niet te spreken over een entreelobby die een verdubbeling vormt als een co-working-lounge en een spanningsrail aan het 150 meter hoge dak – bepaalt het gebouw een nieuwe norm voor de sector.

Het souterrain was natuurlijk lastiger om te vormen in een functioneel kantoor dan de verdiepingen erboven, die allemaal over vensters beschikken die over de volledige hoogte kunnen worden geopend. Het had echter ook eigenschappen die andere niet hadden, zoals een hoogte van acht meter van vloer tot plafond, die het gevoel opriep van een grote hal. Dat was voldoende om de medeoprichter en designdirecteur van AHMM, Simon Allford, te overtuigen dat de ruimte een extra studio kon worden voor het groeiende team van het bureau. „In principe had het alles dat we in een project zouden willen hebben, behalve vensters”, zegt hij. „We gingen van het idee uit dat geen enkele ruimte onmogelijk is, iedere ruimte kan magisch worden. Het wordt een designexercitie over hoe dat moet functioneren.”

Circadiaanse ritmes ondersteunen

Met de aangeboden, beperkte hoeveelheid daglicht speelt het Human Centric Lighting-systeem van ERCO een belangrijke rol bij het scheppen van natuurlijke variatie in de werkruimte in de loop van een dag. Terwijl andere verlichtingssystemen een vast verlichtingstapijt kunnen creëren, is dat hier niet het geval. De Atrium dubbelfocus pendelarmaturen helpen het circadiaanse ritme te ondersteunen met dimeigenschappen, tunable white en antiverblindingsregeling. Deze huisvormige pendelarmaturen nemen hoge plafonds op in het verlichtingsprogramma, verspreiden het licht zowel naar boven als naar onder om de juiste sfeer te scheppen voor verschillend momenten. Deze worden in de ruimten met één verdieping ondersteund door Jilly downlights voor spanningsrail die gebruikmaken van brede en ovale lichtverdelingen die speciaal zijn bestemd voor werkomgevingen. Daardoor zijn grote afstanden tussen de armaturen mogelijk. De downlights voor spanningsrail verzekeren dat het licht alleen is gericht op de plaatsen waar het nodig is om het visual comfort te vergroten. Ook Pantrac armaturen voor spanningsrail worden toegepast, die de wanden verlichten zodat de ruimte opener en royaler aandoet. Dat vergroot de waargenomen lichtsterkte van ruimten, aangezien de menselijke waarneming meer wordt gestimuleerd door verlichte, verticale oppervlakken dan door licht op een horizontaal vlak.

„Je bestudeert de enscenering, je bestudeert de veranderende aard van het bouwlichaam”, zegt Allford. Het doel is, zo legt hij uit, om aan te tonen dat het mogelijk is om dynamische verlichtingsomstandigheden te creëren, zelfs wanneer er geen vensters zijn, die een alternatief bieden voor de gestandaardiseerde lux-instellingen die door de industrie worden voorgeschreven. Op deze manier wordt de verlichting een onderzoeksproject op zichzelf. „Je bestudeert het effect van licht, in plaats van de armaturen”, verklaart hij. „Het is dit idee dat je niet in de openingen in het plafond kijkt, maar naar de lichtbronnen die op oppervlakken neerkomen.”

Een flexibele werkomgeving

De veranderende aard van de hedendaagse werkplek, met name door COVID-19, betekende dat flexibiliteit vanaf het begin moest worden ingebed in de binnenruimte. Een manier waarop AHMM dit bereikte was met Jack, een modulair systeem dat bestaat uit doosachtige multiplex cassettes. Het Jack-systeem maakt het mogelijk om vergaderruimten te realiseren die binnen enkele uren kunnen worden afgebroken en geherconfigureerd. Hier betekent dat dat het kantoor kan worden aangepast, wanneer het team groter of kleiner wordt.

Het systeem van ERCO ondersteunt deze noodzaak voor flexibiliteit. Aan de ene kant met de Casambi Bluetooth-regeling. Met gebruik van een iPhone of iPad kunnen de voor Bluetooth geschikte armaturen gemakkelijk worden geprogrammeerd om aan te sluiten bij nieuwe opstellingen. Daarnaast kunnen de downlights voor spanningsrail zeer eenvoudig fysiek worden verplaatst door deze simpelweg op een ander gedeelte van de spanningsrail te monteren. Elk bureau is ook voorzien van zijn eigen Lucy werkplekarmatuur, waardoor medewerkers meer zeggenschap hebben over hun onmiddellijke omgeving. „Het decor gaat over flexibiliteit”, zegt Allford. „Het gaat over individualiteit en karakter. Je kunt een wand verplaatsen, je kunt het licht verplaatsen, je kunt de lichtbron veranderen, zodat iedereen zijn eigen omgeving kan creëren, afhankelijk van hun stemming.”

Nieuwe manieren van werken

Terwijl Londen zich begint te herstellen van de pandemie, past het personeel van AHMM zich weer aan de dagelijkse gang van zaken aan, waarbij enkelen terugkeren naar kantoor en anderen ook thuis blijven werken. Intussen bereidt Allford zich voor op een periode van verandering, waarbij hij zijn architectenbureau combineert met een tweejarig voorzitterschap van het Royal Institute of British Architects (RIBA). De architect is van mening dat de nieuwe, meer flexibele werkmodellen de creatieve cultuur in kantoorgebouwen, zoals de White Collar Factory, alleen maar zullen versterken.

„Jaren geleden zag ik in een gerenommeerde meubelwinkel dit plakkaat hangen, waarop stond: „Werk is niet ergens waar je naar toe gaat, maar het is iets dat je doet.” zei hij. „Je zou kunnen zeggen dat de pandemie dat idee heeft versterkt, maar ik ben het daar totaal niet mee eens. Volgens mij is werk een plek waar je naar toe gaat om dingen te doen. Het idee om je woning te verlaten, naar een ander type omgeving te gaan en mensen te ontmoeten, is de cultuur van creativiteit. Dat is absoluut van cruciaal belang.”

Bent u op zoek naar meer praktijkkennis en planningsstrategieën voor uw volgende HCL-project?
Download dan de White paper ERCO Human Centric Lighting: erco.com/press/7320/nl

Link naar de film

Projectgegevens

Opdrachtgever: Kantoor Allford Hall Monaghan Morris, Londen / Groot Brittanië
Architectuur: Kantoor Allford Hall Monaghan Morris, Londen / Groot Brittanië
Lichtontwerp: Kantoor Allford Hall Monaghan Morris, Londen / Groot Brittanië
Fotografie: Martina Ferrera, Londen / Groot Brittanië

Producten: Atrium, Jilly, Lucy, Pantrac, Casambi
Fotoverwijzing: © ERCO GmbH, www.erco.com,
fotografie: Martina Ferrera