Maakt het kantoor aantrekkelijk: De verlichting van ERCO ondersteunt responsief design en het welzijn van het personeel in de toekomstbestendige vernieuwing van het kantoor van Zaha Hadid Architects

Bekend om de radicale designs, zoals MAXXI, het museum voor kunst in Rome en het Aquatisch centrum in Londen moest Zaha Hadid Architects (ZHA) een ander soort uitdaging het hoofd bieden bij de revisie van zijn hoofkantoor in Londen. In plaats van een nieuw gebouw heeft het wereldwijd gerenommeerde architectuurbureau 101 Goswell Road gerenoveerd, een voormalige kledingfabriek. Een op maat ontworpen verlichtingssysteem van ERCO speelde een cruciale rol bij deze transformatie, waardoor het historische gebouw een flexibele omgeving wordt voor een variëteit aan werk- en samenwerkingsvormen.

Nieuwe manieren van werken

Sinds 2012 bewoont ZHA een zeven verdiepingen tellende, voormalige fabriek, maar het team was eerder verspreid over dit gebouw en over een verbouwde school aan de nabijgelegen Bowling Green Lane. Een omslag in denken ontstond als resultaat van de COVID-19-pandemie, toen medewerkers hoofdzakelijk thuis werkten. De directeuren van ZHA zagen een kans om beide locaties tot één geheel samen te voegen en om te heroverwegen hoe het kantoor diende te functioneren. In plaats van te proberen om zoveel mogelijk bureaus samen te voegen, was het idee om verschillende werkstijlen te ondersteunen, waardoor het personeel meer keuze en flexibiliteit kreeg voor hun werkwijze en de mogelijkheden werden vergroot voor een zinvolle interactie. ‘We moesten ze een reden geven om de reis naar het kantoor te maken’, legt directeur Chris Lepine uit. ‘We kwamen tot de conclusie dat ruimte voor vergaderingen en samenwerking essentieel was.’

Visueel comfort verbeteren

Met grotere vloeroppervlakten en een meer zichtbare aanwezigheid op straat dan de oude school werd het gebouw aan de Goswell Road beschouwd als de meest toekomstbestendige optie, hoewel er ook uitdagingen waren. Het gebouw had zeer lage plafonds en een trappenhuis en lift die zich dicht bij de eindwand bevonden, dus kon natuurlijk licht niet veel van de binnenruimte bereiken. ‘We hadden een zeer lange wand zonder daglichttoetreding’, herinnert Lepine zich. ‘We realiseerden ons dat, als we deze renovatie goed wilden doen, we verlichting zouden dienen te creëren die de ruimte recht zou doen.’

Voor het Human Centric Lighting-systeem dat met ERCO was ontwikkeld, was het beginpunt om het gevoel van ruimte te versterken. Opton wallwashers verbeteren de totale perceptie van helderheid, terwijl Jilly downlights voor spanningsrail de indruk wekken dat de plafonds hoger zijn dan dat ze daadwerkelijk zijn. Verlichting wordt discreet afgegeven naar waar het nodig is, in plaats van in de volledige ruimte, met armaturen die grotendeels uit het zicht zijn geplaatst. Dit verbetert het visueel comfort zonder duidelijke licht- en schaduwvlekken te creëren. ‘Soms realiseer ik me niet dat de lampen aan zijn, totdat ik er precies onder sta en omhoog kijk’, zegt Lepine.

Geen multifunctionele maat meer

Met spots die zonder gereedschappen gemakkelijk in de spanningsrail kunnen worden herplaatst, is een belangrijk voordeel van het Jilly systeem zijn flexibiliteit. Dit was een bepalend doel van de omvorming van 101 Goswell Road dat werd ontwikkeld met ZHA’s afdeling Analytics + Insights (ZHAI), een onderzoeksgroep die gebruikmaakt van digitale data en Artificial Intelligence om de toekomst van het werkplekdesign intelligent te voorspellen. ‘In het verleden hadden we een multifunctionele benadering van kantoordesign, maar dat is volledig losgelaten’, zegt Ulrich Blum, co-lead van ZHAI. ‘Werkplekken dienen aanpasbaar te zijn, zelfs op korte termijn, om rekening te houden met verschillen in samenwerking van teams.’ Dit leidde tot een design met minder bureaus, maar een grotere variëteit in ruimtes waar mensen kunnen samenkomen. Eén voorbeeld hiervan is de derde verdieping die is omgebouwd tot een sociale ruimte die informele bijeenkomsten kan faciliteren en ontmoetingen veranderen.

Verkeersruimtes bevinden zich in de richting van het centrum van de plattegrond, verankerd door een kurkwand met meerdere facetten die zich uitstrekt over de volledige hoogte van het gebouw. Op spanningsrail gemonteerde Opton en verzonken Starpoint armaturen in 3000K bieden hier een warmere kleurtemperatuur en benadrukken dit als het 'hart' van het gebouw, in tegenstelling tot de koelere verlichtingskleuren op de werkplekken. Intussen bieden Opton spots een richtinggevende verlichting vol dramatiek voor architecturale maquettes en tekeningen die zijn verspreid over het gebouw als testament van het indrukwekkende bereik van architecturale projecten die ZHA realiseert.

Wireless besturing met Casambi Bluetooth maakt het mogelijk om armaturen gemakkelijk te schakelen of te dimmen, individueel of in groepen, wat nuttig is, wanneer ZHA zijn displays wil wijzigen. Deze maakt het echter ook gemakkelijk om een ruimtelijke variëteit te scheppen, zodat personeel de plek om te werken kan vinden, die het beste bij hen past. ‘Wanneer mensen thuis werken, kunnen ze alles personaliseren’, zegt Blum. ‘Deze autonomie is iets dat ze echt koesteren, dus moesten we ze de mogelijkheid bieden om hun omgeving te beïnvloeden.’ Het systeem reageert ook op schommelingen in de bezetting en schakelt armaturen automatisch uit in ruimtes die niet in gebruik zijn, waardoor de energie-efficiëntie wordt verbeterd.

Ruimte voor exposeren
De begane grond en souterrains combineren expositiegalerieën met voorzieningen voor designonderzoek en digitale constructies, waardoor ZHA verschillende showcases van architectuurinnovatie kan creëren. Deze verdiepingen faciliteren ook andere op het publiek gerichte activiteiten, van intieme diners en borrels, tot workshops en paneldiscussies. Met Parscan 48V-spots van ERCO kan ZHA verschillende zones benadrukken, afhankelijk van het gebruik. ‘We kunnen de ruimte op verschillende manieren situeren’, zegt Melodie Leung, mededirecteur bij ZHA. ‘Soms willen we dat deze als ruimte zeer veelzijdig en geünificeerd is, andere keren willen we een dramatischer effect.’

Leung is van mening dat deze ruimtes in etalagestijl een cruciale rol spelen om mensen te helpen het proces achter de architectuur van ZHA te begrijpen. Bij een recente expositie waren er dynamische lichteffecten, waardoor de getoonde objecten en materialen de indruk wekten van een animatie. ‘Voor ons is het zeer belangrijk om een omgeving te creëren’, voegt Leung toe, ‘dus wanneer mensen binnenkomen, betreden ze de wereld van Zaha Hadid Architects.’

Sinds de terugkeer naar 101 Goswell Road eind 2021 heeft ZHA verschillende manieren getest van de combinatie thuiswerken met samenwerken op kantoor. Tot dusver is de reactie positief geweest met personeel dat merkbaar nog meer met elkaar in contact komt en interacteert, ondanks dat ze minder op kantoor zijn. Het resultaat is een dynamische omgeving die passend aanvoelt als een architectuurbureau met zijn focus standvastig op de toekomst gericht.

Link naar de film

Projectgegeven

Project: Zaha Hadid Architects, Londen / Groot-Brittannië
Architectuur: Zaha Hadid Architects, Londen / Groot-Brittannië
Fotografie: Gavriil Papadiotis, Londen / Groot-Brittannië

Producten: Jilly, Opton, Skim, Starpoint, Parscan 48V, Lucy
Fotoverwijzing: © ERCO GmbH, www.erco.com, fotografie: Gavriil Papadiotis