ERCO LED-lichtwerktuigen voor een betoverend tentoonstellingsdesign: Het Yves Saint Laurent Museum in Marrakesh

Het onlangs geopende Yves Saint Laurent Museum in Marrakesh is een juweeltje van de moderne museumarchitectuur. In het binnenste van het monolithische bakstenen gebouw van Studio KO verrast een tentoonstellingsconcept vol dramatiek met verwijzingen naar het theater en toneel. ERCO LED-lichttechniek laat in een toegankelijke black box de kleuren en texturen van iconische haute couture-modellen van Yves Saint Laurent opnieuw opbloeien.

Buiten: Zinderende hitte onder de zon van Noord-Afrika die al vroeg in de ochtend de tegelfaçade van het nieuwe museumgebouw aan de Rue Yves Saint Laurent rozerood laat oplichten. Marrakesh, in het Zuidwesten van Marokko, is beroemd om zijn in alle schakeringen van roze, rood en terracotta gesauste huizen. De buitenzijde van het langgerekte, lage gebouwencomplex van het Yves Saint Laurent Museum respecteert met zijn terrazzo-sokkel en de kunstzinnige tegelfaçade dit kenmerkende kleurenpallet en ook de Arabische bouwtraditie met afscherming naar de straat. De architecten van Studio KO vieren het complexe licht- en schaduwspel in de reliëfachtige façade onder de zon van het zuiden.

Binnen: Een compleet in het zwart gehouden tentoonstellingsruimte. Een black box voor de essentiële werken van het creatieve genie Yves Saint Laurent. En een scenografisch concept dat de opulentie en de veelzijdigheid van de haute couture-ontwerpen van de in 2008 overleden modeontwerper viert die als één van de meest invloedrijke couturiers van de 20e eeuw te boek staat. Vijftig geselecteerde japonnen treden de bezoeker uit de pikzwarte duisternis, vol effect verlicht tegemoet - op mannequins die de uitstraling hebben van de hoofdrolspelers in een theaterstuk.
De permanente tentoonstellingsruimte van het museum is het werk van de Franse architect en scenograaf Christophe Martin. In 2005 ontwierp hij op verzoek van Pierre Bergé en Yves Saint Laurent zelf diens tentoonstelling „le smoking“, die gewijd is aan het beroemde eerste kostuum voor vrouwen. Er volgenden circa 15 andere projecten, waarbij iedereen nauw samenwerkte. Met de show in het Yves Saint Laurent Museum in Marrakesh biedt hij een uitgebreid kijkje in het leven en werk van de couturier, die in 1966 voor het eerst met zijn levens- en zakenpartner Pierre Bergé naar Marokko kwam en toen spontaan besloot om daar een woning te kopen. De „rode stad" werd zijn tweede thuis naast Parijs - en zijn belangrijkste bron van inspiratie. Christophe Martin wilde nu bewust geen klassiek retrospectief ensceneren. Veeleer vergelijkt hij de tocht door de geheel in het zwart gehouden hoofdtentoonstellingsruimte met een reis door het hoofd en de geest van het creatieve genie - en verenigt voorbeeldig geselecteerde iconografische modellen uit vier vruchtbare decennia (1961-2002) met sieraden en accessoires tot een weelderige, bonte show, verdeeld in vele lagen. Om conservatoire redenen worden periodiek telkens weer andere haute couture-modellen uit de volledige collectie van de Fondation Pierre Bergé gepresenteerd. De collectie omvat in totaal ruim 3000 stuks. Zo worden de filigranen schoonheden telkens niet te lang in het licht van de openbaarheid en de hoeveelheid bezoekers belast. Ook om conservatoire redenen werd bij de verlichting voor LED's gekozen. Akari-Lisa Ishii, de lichtplanner, die het scenografische concept van Christophe Martin in LED-lichtwerktuigen van ERCO vertaalde, licht toe: „LED's ontwikkelen nauwelijks warmte- en UV-straling, een zeer belangrijk aspect bij de verlichting van het gevoelige en zeer kostbare textiel."

Met Optec contourenspots haarscherp verlichte expositiestukken wekken een explosie van kleur op in de black box

Wie vanaf de straat door de smalle gang tussen bakstenen muren en het zonovergoten ingangsplein met het manshoge YSL-logo - welke na het invallen van de schemering door twee beamer schijnwerpers vol effect wordt geënsceneerd - de foyer van het museum binnengaat, wordt naar rechts naar de hoofdtentoonstellingsruimte geleid.
Op het eerste oog heerst daar volledige duisternis. „Dit contrast tussen licht en donker, tussen buiten en binnen was essentieel bij de vormgeving van deze ruimte“, aldus Christophe Martin. „Losgeweekt van omgeving en tijdstip is de bezoeker hier in een volledig ander universum, in de wereld van Yves Saint Laurent." Als blikvanger aan de ingang lijkt de met twee Optec LED-contourenspots geaccentueerde, beroemde „Robe Mondrian" uit 1965 de bezoeker als het ware uit het duister tegemoet te zweven. De japon plaats met zijn kleuren en geometrie een uitroepteken in de black box. De vijftig hier op paspoppen tentoongestelde modellen zijn tot thematische groepen samengevoegd die de belangrijkste motieven van de scheppingen van Saint Laurent illustreren. Texturen, borduursels, ruches en gedrapeerde lagen stof van de japonnen treden, dankzij de accentuerende verlichting met Optec contourenspots, haarscherp en plastisch naar de voorgrond - zelfs die van de zwarte kledij op de zwarte ondergrond.

Dit type verlichting die de enscenering tot iets dramatisch maakt, verraadt de passie van Christophe Martin voor het theater. Na zijn architectuurstudie werkte hij gedurende ruim 12 jaar nauw samen met de gerenommeerde, Amerikaanse regisseur, theatermaker en videokunstenaar Robert Wilson aan toneelbeelden voor opera en theater. Zowel voor de bezoekers van opera en theater als voor de bezoekers van een museum is een groot visual comfort buitengewoon belangrijk. De precieze ERCO LED-lichttechniek maakt dit grote visual comfort binnen de tentoonstelling mogelijk en vermijdt alle verblinding voor de bezoekers van het museum. „Licht is voor mij het belangrijkste element van iedere scenografie“, legt Christophe Martin uit.
„De perfecte verlichting van afzonderlijke objecten in een tentoonstelling is van essentieel belang voor het effect van de volledige enscenering."

Projectgegevens

Opdrachtgever: La Fondation Pierre Bergé - 
Yves Saint Laurent
Architectuur: Studio KO, Parijs / Frankrijk
Lichtdesigner: I.C.O.N. - Akari-Lisa Ishii, Parijs / Frankrijk
Scenografie en tentoonstellingsdesign: Christophe Martin, Parijs / Frankrijk
Verlichter scenografie: Sébastien Debant
Fotografie: Christian Schaulin, Hamburg / Duitsland

Producten: Optec
Fotoverwijzing: © ERCO GmbH, www.erco.com, fotografie: Christian Schaulin