Een geluidsgolf in het bos: Duurzame verlichting voor een glazen paviljoen van muziek

Het „Huis van Hongaarse muziek“ vlijt zich als een futuristische, overgedimensioneerde paddenstoel in het stadsbos ‚Városliget’ van Budapest. De Japanse architect Sou Fujimoto definieert de grenzen tussen binnen en buiten, tussen architectuur en natuur op een volkomen nieuwe wijze – door deze vrijwel op te heffen. Duurzame verlichting van ERCO vormt een onderdeel van de innovatieve paviljoenarchitectuur. Nauwkeurige lichtprojectie en een groot visueel comfort zijn de hoekstenen van de lichtplanning.

Waar op het historische parkterrein in 1896 de Wereldtentoonstelling plaatsvond, ontstaat op oude, ongebruikte Expo-braaklanden een ambitieus cultuurforum met talrijke museumbouwwerken. Het „Huis van Hongaarse muziek“ is de meest spectaculaire nieuwbouw van het miljarden kostende „Liget Budapest Project“. In totaal verenigt het 836 vierkante meter grote muziekpaviljoen onder zijn ver uitstekende, organisch gewelfde dakconstructie verschillende tentoonstellings- en evenementsgebouwen, kantoren, een bibliotheek alsmede twee uitstekende concertzalen.

Groot visueel comfort in glazen architectuur

In de luchtige paviljoenarchitectuur krijgt u het gevoel dat u zich middenin het bos op een open plek bevindt. Alle grenzen tussen binnen en buiten lijken te zijn opgeheven. De markante, door gracieuze pilaren gedragen dakconstructie is geperforeerd zoals een Zwitserse kaas – met in totaal honderd kraterachtige uithollingen. Daar groeien bomen doorheen, zoals in een fantastische broeikas. Zo komt het daglicht zelfs tot in het souterrain terecht. „Wij wilden bos in architectuur omvormen“, beschrijft de vanwege poëtische nuances beroemde Fujimoto de kunstzinnige intentie. Voor het lichtconcept had de transparante architectuur bepaalde parameters. Om verblinding en storende reflecties te vermijden, werden in het aan alle zijden beglaasde muziekpaviljoen met name downlights van ERCO toegepast. Goede antiverblinding zorgt voor maximaal visueel comfort. De zonder uitzondering op duurzaamheid gerichte verlichting droeg eraan bij dat het „Huis van Hongaarse muziek“ een uitmuntende tot zeer goede BREEAM-beoordeling heeft.

Precies licht vanuit een hoogte van 12 meter

In de foyer met een door 30.000 goudglanzende bladornamenten weelderig versierd plafond zorgen 350 ERCO Gimbal inbouwspots voor een verblindingsvrije basisverlichting: de Gimbal armaturen imiteren met gefocust licht de inval van natuurlijke lichtstralen zonder de bladornamenten zelf te verlichten. Het cardanische zwenkmechanisme maakt het mogelijk om de armaturen exact uit te lijnen op de openingen in de complexe plafondconstructie.

Bij een plafondhoogte van 12 meter is precies geprojecteerd licht essentieel. Alleen zo kan strooilicht worden voorkomen dat enerzijds voor verblinding zorgt en daardoor de sfeer van de architectuur ruïneert, en dat anderzijds verspilling van energie betekent. Armaturen van ERCO werken met projecterende, optische systemen die het licht exact sturen – en zo ook met een laag aansluitvermogen vanuit grote afstanden nog hoge verlichtingssterktes (lx/W) genereren. Dat schept de basis voor een duurzame verlichting, waarbij licht alleen daar wordt ingezet, waar het nodig is – m.a.w.: waar de menselijke waarneming dat vereist.

In het souterrain toont een interactieve, multimediale, permanente tentoonstelling de Europese en Hongaarse muziekgeschiedenis. Ook hier geven hoge ruimten de architectuur zijn gezicht. Hiermee en met de talrijke beeldschermen in de tentoonstellingszones moest ook in het lichtconcept rekening worden gehouden. Optec spots voor spanningsrails van ERCO werden toegepast, omdat deze zelfs bij een hoogte van een vertrek van zeven meter een exact accentuerende verlichting mogelijk maken. Het licht wordt precies en alleen op de doeloppervlakken geprojecteerd, dus waar bezoeksters en bezoekers het nodig hebben. Dit uitgangspunt onderstreept niet alleen een verantwoordelijke omgang met energie – omdat het licht overal wordt weggelaten, waar het niet nodig is. Het vormt ook een onderdeel van het tentoonstellingsconcept: De multimediaschermen die zonder storende reflectie worden verlicht, komen uit het donker naar voren, zodat er een effect vol dramatiek ontstaat.

Zero lichtvervuiling

Bij de buitenverlichting dienden strenge voorschriften tegen lichtvervuiling te worden nageleefd – noch bomen, noch de lucht mochten op het parkterrein ‚Városliget’ direct worden verlicht. 100 Tesis vloerinbouwarmaturen van ERCO stralen van buitenaf naar de goudglanzende bladerenkap van de beglaasde foyer en zorgen zo voor poëtische, indirecte verlichting. Het precies gerichte licht blijft altijd onder de plafondconstructie en komt niet in de lucht terecht om lichtvervuiling te vermijden. Met een speelse luchtigheid ontstaat in het glazen paviljoen een symbiose van architectuur, licht, muziek en stadsbos: op slechts enkele minuten lopen vanuit de binnenstad van Budapest opent het „Huis van Hongaarse muziek“ een sprookjesachtige, klankvol inspirerende wereld.

Projectgegevens

Architectuur: Sou Fujimoto, Sou Fujimoto Architects, Tokyo / Japan, M-Teampannon Kft., Budapest / Hongarije
Elektrotechniek: Hungaroproject Kft., Budapest / Hongarije
Fotografie: David Schreyer, Graz / Oostenrijk
Producten: Gimbal, Optec, Pantrac, Parscan, Pollux, Quintessence, Tesis, Skim
Fotoverwijzing: © ERCO GmbH, www.erco.com, fotografie: David Schreyer